بررسی اهداف سیاسی - نظامی کوچ و اسکان اجباری برخی طوایف ایلات ایران (از اوایل قرن ۱۱ تا اواخر قرن ۱۳ق)

ایلات و عشایر از نیروهای سیاسی-اجتماعی مؤثر در تاریخ ایران بوده اند و بسیاری از سلسله های حکومتی ایران،خاستگاه ایلاتی داشته اند و ساختار نیروهای نظامی نیز عمدتا عشایری بود.با این حال،جابجائی و کوچ در اجباری ایلات نیز از مسائل تاریخ ایران بویژه از صفویه به این سو بوده است. در این نوشتار،به روند و چگونگی،اهداف،علل و انگیزه های سیاسی-نظامی کوچ و اسکان اجباری تیره های مختلف عشایر ایران در دوره های صفویه،افشاریه،زندیه،قاجار و پهلوی پرداخته شده است.شاه عباس اول، به منظور ممانعت از برخی شورشها،موقعیت نظامی کشور در مقابل ازبکها و ترکمنها در مرزهای شمال شرقی،به کوچ و اسکان طوایفی از عشایر پرداخت؛اما در دورهء جانشینان وی،چنین وسعت عملی در میان نبود. نادرشاه به قصد تقویت منابع انسانی خراسان،دفاع از سر حدات و برقراری پادگان نظامی و ممانعت از طغیان برخی طوایف،به طور چشمگیری به کوچ و اسکان ایلات پرداخت.در دورهء قاجاریه،جابجائی طوایف بیش تر در اثنای جنگهای ایران و روس و در مقاطع دیگر نیز در سطح محدود انجام گرفت،و بالأخره در دورهء پهلوی، در راستای سیاست مهار و محدود کنندهء ایلات،برخی طوایف نیز جابجا شدند.